«Ιντερνετομανία»: Η παθολογική εξάρτηση από το διαδίκτυο

                                                            

                                                                              Στα Blogs & Sites 28 Φεβρουαρίου, 1 & 2 Μαρτίου, 2022

    

     Ξεκινώ το σημερινό μου άρθρο με αναφορά στην Κινεζικής προέλευσης «ευχή» που ουσιαστικά είναι λιγότερο ευχή και περισσότερο πρόκληση:

     «Σου εύχομαι να ζήσεις σε ενδιαφέρουσες εποχές...»

     Οι εποχές μας είναι τις τελευταίες δεκαετίες «πολύ ενδιαφέρουσες» για παιδιά, γονείς, παππούδες-γιαγιάδες σε ότι αφορά τις εκπληκτικές προόδους της πληροφορικής και τις δεξιότητες που απαιτούνται για δημιουργική και ακίνδυνη χρήση των ποικίλων μέσων επικοινωνίας όπως κομπιούτερς και κινητά τηλέφωνα...

    Το λειτούργημα του γονέα, οι ρόλοι της μάνας και του πατέρα ήταν ανέκαθεν απαιτητικοί και δύσκολοι, και έγιναν ακόμη πιο δύσκολοι στην εποχή μας, την εποχή της ψηφιακής πληροφορικής και πληροφοριακών συστημάτων, που συχνά μεταλλάσσονται και σε όργανα συστηματικής και ανεξέλγκτης «παρα-πληροφόρησης».

     Δεν προτίθεμαι σήμερα να δαιμονοποιήσω την υψηλή τεχνολογία, ούτε και να «τρομάξω» τους αναγνώστες όλων των ηλικιών, αλλά μάλλον να ενεργοποιήσω την προσοχή τους στους κινδύνους, (θα αντιστρέψω την ελληνικής προέλευσης διαπίστωση δηλώνοντας «ουδέν καλόν αμιγές κακού»), των κομπιούτερ και μαζί των κινητών τηλεφώνων, τα μεγέθους παλάμης μικρά κομπιούτερ, τα οποία με έγχρωμες οθόνες εντυπωσιακών και ταχύτατων απεικονίσεων της ψηφιακής τεχνολογίας και αναμεταδόσεως μηνυμάτων θέλγουν και βοηθούν τους ειδικούς, αλλά, αλίμονο, μπορεί και να εμπλέξουν σε «περιπέτειες» συνανθρώπους μας και των δύο φύλων και ιδιαίτερα παιδιά που διανύουν την εφηβική ηλικία.

     Πρόσφατα κρούσματα παιδιών που έχουν εμπλακεί σε περιπέτειες πέφτοντας θύματα προσέγγισης από μεγάλα στην ηλικία «ανώριμα άτομα» με αντικοινωνική συμπεριφορά και σεξουαλική παθογένεια, περιήγηση των παιδιών μας σε χώρους πορνογραφικού υλικού και έκθεση σε κινδύνους παιδεραστίας, ακόμη και απόπειρες αυτοκτονίας, που πολλές απέτρεψε την τελευταία στιγμή η παρέμβαση των ανδρών δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος της ΕΛΑΣ, αποτελούν καθημερινό δημοσιογραφικό υλικό στα ελληνικά ΜΜΕ.

     Μέσα στο «πνεύμα της εποχής» της πληροφορικής (σαυτό που οι Γερμανοί αποκαλούν Ζeitgeist) εντάσσεται και το γνωστό και διαδεδομένο και στην Ελλάδα Ίντερνετ, το διαδίκτυο, στο οποίο μπορούμε, με κάποιο κόστος, να έχουμε πρόσβαση όχι μόνο από το γραφείο μας στο Πανεπιστήμιο, την επιχείρηση ή τον οργανισμό, αλλά και από το σπίτι μας, τόσο εμείς όσο και τα παιδιά μας.

     Μια αχλή μυστηρίου, όμως, φαίνεται να περιβάλλει το Ίντερνετ, όπως και άλλα στοιχεία της ψηφιακής τεχνολογίας και της εποχής των ηλεκτρονικών υπολογιστών που, αν μη τι άλλο, του δίνει και κάποιες μαγικές διαστάσεις ενώ, εάν το δει κανείς από μια απλουστευμένη, όχι όμως και χυδαία, οπτική γωνία αξιολόγησης, ουσιαστικά πρόκειται για μια ιλιγγιώδους μεγέθους βιβλιοθήκη-εγκυκλοπαίδεια σύγχρονης ψηφιακής μορφής τεχνολογίας.

     Όπως συμβαίνει και με κάθε άλλη μορφή εξέλιξης και υπέρβασης των συνόρων της ανθρώπινης γνώσης, Τεχνογνωσία και Τεχνολογία εξελίσσονται και προχωρούν πολύ πιο γρήγορα από την αναγκαία παράλληλη εξέλιξη των πλαισίων ηθικής και δεοντολογίας και θέσπισης κάποιων, όχι μόνο άγραφων αλλά και προσεκτικά διατυπωμένων, κανόνων συμπεριφοράς απέναντι στον πλούτο πληροφοριών και τη χρήση τους.

     Με άλλα λόγια, η πρόσβαση και η χρήση των πληροφοριών και των εικόνων που κατά δισεκατομμύρια σελίδων παρέχονται στον χρήστη του Ίντερνετ εξασφαλίζεται εφόσον ο χρήστης «υπογράψει» πληκτρολογώντας στον δικό του κομπιούτερ ή στο κινητό ότι είναι «άνω των 18 ετών» ή μέσα στα όρια που υπαγορεύει η κείμενη νομοθεσία της χώρας του πλανήτη μας στην οποία ζει και από την οποία προσπαθεί να αποκτήσει πρόσβαση στο διαδίκτυο!..

     Όπως αποδεικνύεται στην καθημερινή πρακτική της εποχής των σούπερ ταχυτήτων των ηλεκτρονικών μας υπολογιστών, εικόνες και πληροφορίες που ΔΕΝ θα ήταν βατές σε ανήλικα πρόσωπα γίνονται βατές με την πληκτρολόγηση του κομπιούτερ μας.

     Και ως Πανεπιστημιακός δάσκαλος προτείνω, εάν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, ότι πρέπει να παραδεχθούμε πως τα σημερινά παιδιά έχουν και μεγαλύτερη οικειότητα και καλύτερες γνώσεις χειρισμού Η/Υ και κινητών τηλεφώνων από πολλά άτομα που θεωρούνται νομικά «ώριμα», έχοντας διαβεί το 18ο έτος της ηλικίας τους…

     Στο ερώτημα της κοινής γνώμης εάν υπάρχουν, πέραν των ηθικών προβλημάτων που εγείρονται, και κάποιοι άλλου είδους «κίνδυνοι» από τη χρήση του διαδικτύου, η απάντηση είναι, κατηγορηματικά, Ναι!… Αυτές σχετίζονται με τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η πολύωρη και μακρόχρονη κατάχρηση του διαδικτύου στον ψυχοσυναισθηματικό κόσμο και την κοινωνική συμπεριφορά του χρήστη. Οι περιπτώσεις πολλαπλασσιάσθηκαν την τελευταία διετία ως παράπλευρο πρόβλημα της καταστροφικής πανδημίας covid-19…

     Όχι μόνο τα παιδιά μας αλλά και ώριμα στην ηλικία άτομα είναι περισσότερο επιρρεπή να αναπτύξουν τη σύγχρονη μορφή εξάρτησης που αποκαλούμε «Ιντερνετομανία».

     Χωρίς να οδηγηθούμε σε υστερικές αντιδράσεις, μπορούμε να δεχτούμε ότι υπάρχει κάποια συγκεκριμένη συμπτωματολογία που προδίδει προβλήματα στη γένεση ή την εξέλιξή τους; Πράγματι παιδιά ή ώριμα στην ηλικία άτομα μπορεί να κριθούν «ιντερνετομανείς» και εξαρτημένα από το κομπιούτερ και από το κινητό τηλέφωνο εφόσον η συμπεριφορά τους περιλαμβάνει τουλάχιστον τέσσερα από τα ακόλουθα δέκα χαρακτηριστικά:
 
1) Το Ίντερνετ βρίσκεται διαρκώς στη σκέψη τους.

2) Αναλώνουν αυξανόμενα χρονικά διαστήματα για να ικανοποιήσουν την επιθυμία τους για χρήση του Ίντερνετ.

3) Παρουσιάζουν αδυναμία ελέγχου της επιθυμίας για χρήση του Ίντερνετ.

4) Αισθάνονται νευρικότητα και ευερεθιστικότητα όταν προσπαθούν να περιορίσουν ή να κόψουν εντελώς τη χρήση του διαδικτύου.

5) Χρησιμοποιούν το Ίντερνετ ως «μέθοδο φυγής» από προβλήματα που τους απασχολούν ή για να ξεπεράσουν μια άσχημη ψυχική διάθεση.

6) Αναγκάζονται να πουν ψέματα σε συγγενείς και φίλους για τον χρόνο και τα χρήματα που ξοδεύουν στη χρήση του Ίντερνετ.

7) Θέτουν σε κίνδυνο μια προσωπική σχέση ή την καριέρα τους καθώς «κολλάνε» στον κόσμο του διαδικτύου.

8) Εξακολουθούν να παίζουν στο Ίντερνετ, μολονότι έχουν ήδη ξεπεράσει τον προϋπολογισμό στα έξοδα των τηλεφωνικών συνδέσεων.

9) Αισθάνονται συμπτώματα «στερητικού συνδρόμου» όταν δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο.

10) Ασχολούνται με το διαδίκτυο περισσότερο χρόνο από αυτόν που αρχικά προγραμματίζουν.
 
     Οι «ιντερνετομανείς» μοιάζουν στις δομές προσωπικότητας, στον χαρακτήρα και το συναισθηματικό τους φάσμα με παθολογικούς παίκτες, αυτούς που όλοι αποκαλούμε τζογαδόρους όλων των μορφών, ακριβώς επειδή τους διακρίνει η γνωστή αποτυχία ελέγχου της συμπεριφοράς τους χωρίς να βρίσκονται υπό την επίδραση ψυχοτρόπων ουσιών.

     Ήδη διεθνώς (και ιδιαίτερα τώρα μετά την διετία της πανδημίας) έχουν δημιουργηθεί ειδικά κέντρα θεραπείας για απεξάρτηση και η ψυχο-θεραπευτική αντιμετώπιση τους έχει συνήθως υποδομή ψυχοκοινωνικής δυναμικής.

     Για τους φίλους-φίλες του αγαπημένου Blog συνιστώ το βιβλίο που συνέγραψα με την κόρη μου Dr Αναστασία-Νατάσα Πιπεροπούλου το οποίο «κατεβαίνει» ΔΩΡΕΑΝ από το διαδίκτυο με τη χρήση του παρακάτω συνδέσμου:

https://bookboon.com/en/addictions-ebook

     Γενικά η Ανθρωπότητα, σε διεθνή κλίμακα, βιώνει πολύ «ενδιαφέρουσες» εποχές...